नैरोबी, १२ जुन २०२४ – अफ्रिकामा बढ्दो खाद्य संकटले लाखौं मानिसको जीवनमा गहिरो प्रभाव पारेको छ। जलवायु परिवर्तन, द्वन्द्व, र आर्थिक अस्थिरताको कारणले उत्पन्न भएको यो संकटले सम्पूर्ण महादेशलाई नै अस्थिर बनाइरहेको छ। विभिन्न देशहरूमा खाद्यान्न अभाव र मूल्यवृद्धिले जनताहरूलाई भोकमरी र कुपोषणको सामना गर्न बाध्य बनाएको छ।
संयुक्त राष्ट्रसंघको विश्व खाद्य कार्यक्रम (WFP) ले हालै जारी गरेको प्रतिवेदनअनुसार, अफ्रिकाका विभिन्न क्षेत्रमा ५० मिलियनभन्दा बढी मानिस खाद्य असुरक्षाको शिकार भएका छन्। यो संख्या दिनप्रतिदिन बढिरहेको छ। प्रतिवेदनले पूर्वी अफ्रिका, पश्चिमी अफ्रिका, र साहेल क्षेत्रलाई सबैभन्दा बढी प्रभावित क्षेत्रको रूपमा औंल्याएको छ।
पूर्वी अफ्रिकामा लगातारको खडेरीले कृषि उत्पादनलाई ठूलो क्षति पुर्याएको छ। इथियोपिया, केन्या, र सोमालिया जस्ता देशहरूमा लाखौं मानिसले आफ्नो जीविका गुमाएका छन्। केन्याका कृषक अलेक्जान्डर वांजिरुले भने, “खडेरीका कारण हाम्रो खेती नष्ट भएको छ। अब हामीसँग न त खानाका लागि अन्न छ, न त बेच्नका लागि उत्पादन।”
पश्चिमी अफ्रिकामा भने द्वन्द्व र आतंकवादी गतिविधिहरूले खाद्य संकटलाई थप गम्भीर बनाएको छ। नाइजेरिया, माली, र बुर्किना फासोमा आतंकवादी आक्रमणहरूका कारण किसानहरू आफ्नो खेती योग्य भूमि छोड्न बाध्य भएका छन्। नाइजेरियाका किसान अब्दुल्लाह उस्मानले भने, “आतंकवादी आक्रमणका कारण हामीले हाम्रो गाउँ छोड्नुपरेको छ। अब हामीसँग न त जमिन छ, न त खाना।”
साहेल क्षेत्रमा जलवायु परिवर्तनको प्रत्यक्ष प्रभाव परिरहेको छ। अनियमित वर्षा र अत्यधिक तापक्रमका कारण यस क्षेत्रका मानिसहरूले खाद्य असुरक्षाको सामना गर्नुपरेको छ। मालीका किसान मामा डियालेले भने, “हाम्रो खेती मौसमको चरम परिवर्तका कारण प्रभावित भएको छ। हामीले पर्याप्त अन्न उत्पादन गर्न सकेका छैनौं।”
यस खाद्य संकटको समाधानका लागि अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगको आवश्यकता रहेको छ। संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई तात्कालिक सहयोगको आह्वान गरेका छन्। उनले भने, “हामीलाई अफ्रिकामा खाद्य संकटको सामना गर्नका लागि तात्कालिक सहायता आवश्यक छ। यो मानवतावादी संकटले लाखौं मानिसको जीवनलाई खतरामा पारेको छ।”
विश्व खाद्य कार्यक्रमले पनि आफ्नो सहयोगका प्रयासहरूलाई तीव्र बनाएको छ। WFP का कार्यकारी निर्देशक डेविड बिस्लीले भने, “हामीले अफ्रिकाका विभिन्न क्षेत्रहरूमा खाद्य सहायता पुर्याउनका लागि हाम्रो प्रयासलाई बढाएका छौं। तर, हामीलाई अझै धेरै सहयोग र समर्थनको आवश्यकता छ।”
अन्तर्राष्ट्रिय सहायता संस्थाहरूले पनि अफ्रिकामा खाद्य संकटको सामना गर्नका लागि विभिन्न पहलहरू सुरु गरेका छन्। रेड क्रस, ओक्सफाम, र अन्य संस्थाहरूले प्रभावित क्षेत्रहरूमा राहत सामग्री वितरण गरिरहेका छन्। ओक्सफामका अफ्रिका प्रमुख लिन्डा ओजोलोले भने, “हामीले खाद्यान्न, स्वच्छ पानी, र आधारभूत स्वास्थ्य सेवाहरू पुर्याउनका लागि हाम्रो प्रयासलाई बढाएका छौं। तर, हामीलाई अझै धेरै सहयोगको आवश्यकता छ।”
यस संकटको दीर्घकालीन समाधानका लागि, स्थानीय स्तरमा कृषि उत्पादनमा सुधार गर्नुपर्ने आवश्यकता छ। यसका लागि जलवायु-स्मार्ट कृषि प्रविधिहरूको प्रयोग, सिँचाइ प्रणालीको विकास, र कृषकहरूको क्षमता अभिवृद्धि आवश्यक छ। केन्याका कृषि विज्ञ प्रोफेसर जेम्स किमानीले भने, “हामीले जलवायु परिवर्तनका कारण उत्पन्न हुने समस्याहरूलाई सामना गर्न आधुनिक कृषि प्रविधिहरू अपनाउनुपर्छ। यसले खाद्य उत्पादनमा वृद्धि गर्न र खाद्य असुरक्षालाई कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ।”
अफ्रिकाका विभिन्न देशका नेताहरूले पनि अन्तर्राष्ट्रिय समुदायसँग सहयोगको आग्रह गरेका छन्। केन्याका राष्ट्रपति विलियम रूटोले भने, “हामीले यो खाद्य संकटको सामना गर्न एकजुट प्रयास गर्नुपर्छ। अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगले मात्र हामीलाई यो संकटबाट पार पर्न मद्दत गर्न सक्छ।”
अन्ततः, अफ्रिकामा खाद्य संकटको समाधानका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले तात्कालिक सहायता पुर्याउनु र दीर्घकालीन समाधानका लागि प्रयास गर्नुपर्ने आवश्यकता छ। यो संकटले लाखौं मानिसको जीवनलाई खतरामा पारेको छ, र यसले सम्पूर्ण महादेशको स्थिरता र विकासलाई असर पुर्याउन सक्छ। अबको समयमा, एकजुट प्रयास र सहयोगले मात्र अफ्रिकालाई यो संकटबाट पार लगाउन सक्छ।